Efez

Miasto Efez, leżące obecnie na terenie Turcji, to jedno ze starożytnych miast jońskich w Azji Mniejszej. Leżało przy ujściu rzeki Kaystros do Morza Egejskiego.

Historia

Początki osadnictwa, to wczesna epoka brązu – XIV w. p.n.e.

Efez został zasiedlony przez Greków X wieku p.n.e. i od tego czasu następuje jego rozkwit.

To miasto w czasach swojej największej świetności w II , III w. n.e. zamieszkiwało nawet 200 tys. osób. Niektórzy naukowcy podważają tę wielkość. Wydaje się, że ukształtowanie terenu uniemożliwiało rozbudowę miasta do tak wielkich rozmiarów. Podają wielkość 50 tysięcy, jako bardziej prawdopodobną. Jak było naprawdę trudno powiedzieć. Teatr miał 25 tys. miejsc. Jakie musiało być miasto?   

Efez rozkwitał dzięki portowi, który był ważnym miejscem na szlakach handlowych. Z czasem, to co było jego siłą stało się jego słabością. Miasto zaczęło umierać z powodu zamulenia, które powodowała woda rzeki Kaystros spływająca z gór. Mieszkańcy nie byli w stanie obronić portu i tym samym znaczenie tego miasta malała z roku na rok.

Po dawnym porcie nie ma obecnie śladu. Pozostała tylko ulica portowa z kolumnami, a sam brzeg morza przesunął się o 7 km od Efezu.

Dalsza degradacja miasta nastąpiła w VI wieku. Po trzęsieniu ziemi większość ludności przeniosła się do miejsca, w którym dzisiaj istnieje miasteczko Selcuk.

Po najazdach Arabów w VII wieku (wielokrotnie niszczony) Efez był tylko maleńką wioską, która przestała istnieć w XV wieku.

Chrześcijaństwo

Efez to miasto silnie związane z początkami chrześcijaństwa.

W Efezie znajdował się jeden z siedmiu kościołów wymienionych w Apokalipsie. Przez trzy lata przebywał w tym mieście apostoł Paweł, który przez swoją naukę został ostatecznie zmuszony do jego opuszczenia. Świadectwem jego obecności jest “List do Efezjan” czytany do tej pory w kościele. Mieszkańcem Efezu był też św. Łukasz.

Jednak najbardziej znanym mieszkańcem był św. Jan, który napisał w Efezie swoją Ewangelię.

Św. Jan przybył do Efezu wraz z Maryją, którą na prośbę umierającego Chrystusa miał się nią zaopiekować. W miejscu gdzie mieszkali, kilka kilometrów od Efezu, na wzgórzu słowików stoi obecnie kapliczka.

Skorzystajcie z okazji, jeśli wybieracie się do Efezu i zobaczcie to miejsce koniecznie!

Co zobaczysz

Pomimo tak burzliwej historii, Efez jest najlepiej zachowanym miastem starożytnym w basenie morza Śródziemnego. Obecnie 20 % zabytkowych ruin zostało odkopanych i udostępnionych zwiedzającym. Prace archeologiczne trwają nadal.

Nie czuje się na siłach opowiadać wam o historii tego miejsca w szczegółach. Znajdziecie mnóstwo artykułów na ten temat w internecie. Chciałbym wam pokrótce przedstawić to, co możecie tam zobaczyć, czego sam doświadczyłem.

Odeon

Został zbudowany w II wieku przez Vediusa Antoniusa i jego żonę Flawię Papionę. Jest to niewielki teatr mieszczący na widowni 1500 – 2000 osób. Odbywały się w nim koncerty i spotkania rady miasta.

Droga Kuretów

Trakt -Droga Kuretów, to część świętej drogi wiodącej do Świątyni Artemidy, prowadząca od budynku odeonu w kierunku Biblioteki Celsusa. Zgodnie z tradycją przechodziła tędy procesja kapłanów Kuretów niosących drewno do podtrzymywania świętego ognia.

Świątynia Domicjana

Została zbudowana w latach sprawowania władzy przez cesarza Domicjana i należała do największych w mieście. Mieściła się na Placu Domicjana. Po zamordowaniu Domicjana, zgodnie z uchwałą senatu, zniszczono większość jego posągów i obiektów z nim związanych, Pozostałości świątyni znajdującej się w Efezie należą do nielicznych, zachowanych śladów związanych z jego imieniem.

Fontanna Trajana

Zbudowana została na początku II wieku (ok. 102 – 114) dla upamiętnienia cesarza Trajana. To dwukondygnacyjne, wysokie (całość miała ok. 12,0 m wysokości) nimfeum z trzech stron otaczało basen z wodą. W niszach, pomiędzy kolumnami umieszczono posągi. Przedstawiały one rodzinę władcy, Afrodytę, Dionizosa.

Świątynia Hadriana

Zbudowana została w porządku korynckim w II wieku dla uczczenia cesarza Hadriana. Cellę i poprzedzający ją niewielki pronaos przykrywał dwuspadowy dach podparty od frontu czterema kolumnami. Środkowe kolumny spinał łuk poniżej którego, nad wejściem do świątyni umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą najprawdopodobniej Meduzę.

Latryny

Był to częściowo zadaszony budynek z basenem w centralnej części. Dach podpierały kolumny, a ściany zdobiły marmurowe płyty. We wnętrzu umieszczono posągi z brązu. Pod ścianami umieszczono marmurowe płyty z otworami. Latryny zaopatrzone były w system kanalizacyjny, przez który przepływająca woda spłukiwała odchody zbierane w specjalnym basenie.

Biblioteka Celsusa

To jeden z ważniejszych zabytków Efezu, który został zrekonstruowany i udostępniony zwiedzającym. Zlokalizowana jest przy skrzyżowaniu ulicy Marmurowej i Drogi Kuretów.

Budynek biblioteki powstał dla uczczenia pamięci Tyberiusza Juliusza Celsusa Polemenusa i jako miejsce jego pochówku. Gmach zbudował syn Celsusa, konsul Gajusz Juliusz Akwil, w latach 114-117.

Brama Mazeusa i Mitridiusza

Znajduje się w sąsiedztwie biblioteki Celsusa i agory handlowej. Została zbudowana przez Mazeusa i Mitrydatesa w formie trójprzelotowego łuku triumfalnego i dedykowana cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii, córce Julii i Agrypie.

Agora

Rynek początkowo zajmował plac o wymiarach około 110 x 110 m. Odnowiona przez Karakallę, na początku III wieku została nieco pomniejszona. Otaczała ją stoa, z trzech stron parterowa i piętrowa na czwartym boku. Wewnątrz mieściły się sklepy i magazyny. Na środku placu umieszczono zegary: wodny i słoneczny.

Ulica Marmurowa

Ulica prowadzi od biblioteki Celsusa, wzdłuż handlowej agory, w kierunku teatru. Jest to wykładany marmurowymi płytami odcinek Świętej Drogi, która prowadziła aż do Świątyni Artemidy.

Na trasie można zobaczyć wyrytą w marmurze najstarszą reklamę, prawdopodobnie domu publicznego.

Wielki Teatr

Teatr mieszczący się przy zbiegu ulicy Marmurowej i drogi Arkadyjskiej został wkomponowany w zbocze góry Pion (Panaır). Budowę teatru rozpoczęto podczas sprawowania władzy przez Lizymacha w III wieku p.n.e.

W półkolu o promieniu 154,0 m i wysokości 38,0 m przygotowano miejsca dla 24 tysięcy widzów. Na galerii były dodatkowe miejsca dla około 1000 osób. Był to jeden z największych teatrów Jonii, który i w naszych czasach gromadzi publiczność podczas corocznych Efeskich Festiwali Muzycznych.

Droga Arkadiusza (portowa)

Jej nazwa związana jest z imieniem cesarza Arkadiusza, który doprowadził do jej odbudowy. Jak wynika z inskrypcji odkrytych w teatrze, ulica była oświetlona dwoma rzędami pochodni. Pod kolumnadą, wzdłuż obu stron ulicy znajdowały się sklepy.

Czy warto tam pojechać?

Oczywiście odpowiedź może być tylko jedna. Mimo, że z wybrzeża to 300, a nawet więcej kilometrów, to trudy podróży są niczym wobec wrażeń z oglądania tej historycznej i turystycznej atrakcji.

Jedno z lepiej zachowanych miast w basenie morza śródziemnego.

Jeśli chodzi o Turcję jest to miejsce, które musisz zobaczyć!

Mimo, że latem upały tam są strasznie uciążliwe, dochodzące do ponad 40 st. C., ale można tam się wybrać również po sezonie.